Tiểu không tự chủ là triệu chứng của rối loạn chức năng đường tiểu, tình trạng này hiện gặp rất phổ biến ở người cao tuổi. Để hiểu rõ hơn về tình trạng này, bài đọc dưới đây sẽ chia sẻ các thông tin về chứng tiểu không tự chủ ở người già cũng như cách phòng tránh hiệu quả.
Mục lục
Tiểu không tự chủ là gì?
Tiểu không tự chủ là sự rò rỉ nước tiểu do mất phản xạ tiểu tiện. Tiểu không tự chủ có thể gặp cả nam giới và nữ giới, ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, theo thống kê, tỷ lệ mắc chứng tiểu không tự chủ ở nữ giới lớn hơn nam giới tới 13%, đặc biệt tỷ lệ này tăng cao ở người cao tuổi lên tới 60%.
Mức độ nghiêm trọng của chứng tiểu không tự chủ là khác nhau tùy thuộc vào triệu chứng, từ són tiểu tới tiểu không kiểm soát.
Với người cao tuổi, cơ trơn bàng quang lão hoá, hoạt động của thận suy giảm, chức năng lưu trữ nước tiểu của bàng quang làm ứ đọng nước tiểu trong bàng quang dễ gây nhiễm khuẩn tiết niệu, bên cạnh đó còn gây chứng tiểu không tự chủ.
☛ Tìm hiểu đầy đủ: Đi tiểu không tự chủ là bệnh gì?
Triệu chứng tiểu không tự chủ ở người già
Có nhiều cách phân loại tiểu không tự chủ ở người già, dưới đây là cách phân loại dựa trên những triệu chứng lâm sàng điển hình:
Tiểu không kiểm soát do gắng sức: là sự rò rỉ nước tiểu khi tăng áp lực ổ bụng mà không có sự co bóp cơ trơn bàng quang. Tình trạng này thường xảy ra khi người bệnh ho, hắt hơi, cười… Thể tích nước tiểu thoát ra từ thấp tới trung bình. Nếu tình trạng này xảy ra nhiều hơn 2 lần trong một tháng thì được coi là bệnh lý và cần được điều trị. Tiểu không tự chủ do gắng sức thường xảy ra ở phụ nữ trong thời kỳ mang thai hoặc sau sinh, phụ nữ tiền mãn kinh hoặc mãn kinh, nam giới sau thực hiện tiểu phẫu cắt hoàn toàn tuyến tiền liệt.
Tiểu không kiểm soát gấp (đái vãi): là sự thoát nước tiểu rò rỉ hoặc liên tục khi người bệnh chưa kịp vào nhà vệ sinh. Ở nam giới, tiểu không kiểm soát gấp có thể do bệnh lý về thần kinh, suy giảm khả năng lưu trữ nước tiểu ở bàng quang.
Tiểu không kiểm soát tràn đầy (đái rỉ): là sự rò rỉ nước tiểu từng đợt với số lượng từ thấp tới trung bình, không thể làm rỗng bàng quang trong một lần đi như người bình thường. Với nam giới, tình trạng này xảy ra do suy giảm chức năng của cơ thành bàng quang, tắc nghẽn đường niệu đạo, hay gặp ở bệnh phì đại tuyến tiền liệt. Ở nữ giới, tiểu không kiểm soát tràn đầy có thể gặp khi sa cổ tử cung, táo bón hoặc mang thai (trong những tháng cuối của thai kỳ, thai nhi càng ngày càng lớn gây chèn ép vào bàng quang của người mẹ gây chứng tiểu không kiểm soát).
Tiểu không kiểm soát hoàn toàn (đái rỉ liên tục): là tình trạng tiểu không kiểm soát tràn đầy (đái rỉ) nhưng xảy ra cả ngày lẫn đêm. Nguyên nhân thường gặp là do các tổn thương về thần kinh như: tổn thương thần kinh ngoại biên, tổn thương tủy sống, đột quỵ…
Tiểu không kiểm soát chức năng: người bệnh không thể tiểu kịp thời do sự suy yếu về mặt tinh thần, sa sút trí tuệ mặc dù chức năng của hệ tiết niệu hoàn toàn bình thường.
☛ Đọc bài viết: Tiểu không tự chủ vào ban đêm có nguy hiểm không?
Nguyên nhân gây tiểu không tự chủ ở người già
Tiểu không tự chủ ở người già có nhiều nguyên nhân khác nhau, dưới đây là một số nguyên nhân chính thường gặp:
- Tâm lý: do căng thẳng, lo âu, mất ngủ, mê sảng gây ra tiểu không tự chủ ở người cao tuổi.
- Nhiễm khuẩn đường tiết niệu: ở người cao tuổi, cơ thắt bàng quang bị suy yếu cùng với mức độ lưu trữ nước tiểu của bàng quang bị suy giảm dẫn đến ứ đọng nước tiểu trong bàng quang gây ra tình trạng nhiễm khuẩn đường tiết niệu, từ đó gây tiểu không tự chủ ở người cao tuổi.
- Do sử dụng một số loại thuốc: như đã nêu ở trên, ở người cao tuổi, hệ tiết niệu bị lão hóa, suy giảm chức năng, dễ bị tổn thương. Vì vậy, khi sử dụng một số loại thuốc sau có thể gây chứng tiểu không tự chủ ở người già: thuốc ức chế ACE, thuốc chống loạn thần, thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm…
- Bệnh tủy sống hay táo bón, nhu động ruột kém: Bệnh ở tủy sống, táo bón, nhu động ruột kém do tuổi tác cũng có thể là một trong những nguyên nhân gây tiểu mất kiểm soát.
- Chức năng của phổi giảm: Ngoài những nguyên nhân kể trên, suy giảm chức năng phổi cũng có thể gây tiểu không tự chủ do phổi ảnh hưởng tới chức năng điều tiết và ức chế nước tiểu.
- Một số bệnh lý khác như: suy tim, đái tháo đường, béo phì…
Chẩn đoán bệnh tiểu không tự chủ ở người già
Để có thể điều trị được chứng tiểu không kiểm soát ở người già, bác sĩ cần xác định được nguyên nhân, phân loại mà người bệnh mắc phải, sau đó mới đưa ra được phương hướng cũng như các phương pháp điều trị cụ thể.
Đầu tiên, bệnh nhân cần cung cấp đầy đủ các triệu chứng mà mình có cho bác sĩ, sau đó qua thăm khám bác sĩ sẽ kiểm tra và yêu cầu người bệnh thực hiện một số động tác để đánh giá tình trạng hoặc thực hiện một số thủ thuật, xét nghiệm để xác được loại tiểu không tự chủ mà bệnh nhân gặp phải.
Dưới đây là một số chỉ định bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện:
- Lập nhật ký trong khoảng 3-5 ngày để ghi lại lượng nước nạp vào cơ thể trong một ngày, khoảng thời gian giữa 2 lần đi tiểu gần nhất, số lần đi tiểu bình thường, số lần đi tiểu không tự chủ, lượng nước tiểu thải ra trong một lần.
- Khám bụng, thần kinh, khả năng vận động. Với nữ giới cần khám bổ sung: khám phụ khoa, trực tràng, vùng chậu. Với nam giới: khám tiền liệt tuyến, khám trực tràng.
- Xét nghiệm nước tiểu.
- Đo nước tiểu tồn dư sau một lần đi tiểu: kiểm tra lượng nước tiểu còn sót trong bàng quang bằng siêu âm hoạc sử dụng ống thông. Nếu còn tồn dư nước tiểu trong bàng quang, có thể nguyên nhân do tắc nghẽn đường tiểu, cơ bàng quang mất tự chủ.
- Thông thường, qua hỏi bệnh, khám và thực hiện các nghiệm cận lâm sàng là bác sĩ xác định được nguyên nhân và phân loại của chứng tiểu không tự chủ.
Điều trị tiểu không tự chủ ở người già
Thông thường, để điều trị tiểu không kiểm soát ở người già, bác sĩ sẽ ưu tiên các phương pháp điều trị bảo tồn, không xâm lấn cho người bệnh. Nếu các phương pháp trên không đáp ứng, bác sĩ sẽ xem xét và cân nhắc phương pháp điều trị xâm lấn sau cùng.
Điều trị bảo tồn
Điều chỉnh các bệnh lý nền gây ra tiểu không kiểm soát
Bệnh lý nền ở người cao tuổi là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng tiểu không kiểm soát hoặc khiến chứng bệnh này ngày càng nặng lên. Các bệnh lý nền cần được kiểm soát để không làm ảnh hưởng đến chứng tiểu không tự chủ ở người già như: đái tháo đường, rối loạn thần kinh, suy tim, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính…
Nếu điều trị các bệnh lý nền tốt có thể giảm thiểu hoặc điều trị khỏi chứng tiểu không kiểm soát.
Điều chỉnh việc sử dụng các thuốc có thể gây ra tiểu không kiểm soát
Một số thuốc có tác dụng phụ gây tăng thể tích tuần hoàn chung, dẫn tới tăng lượng nước tiểu bài xuất ra khỏi cơ thể như: thuốc ức chế ACE, thuốc chống loạn thần, thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm… Nếu các tác dụng không mong muốn này diễn ra trầm trọng, bạn có thể hỏi ý kiến tư vấn của bác sĩ để thay đổi việc dùng thuốc phù hợp hơn.
Các biện pháp tạm thời
Ngoài ra, còn một số biện pháp khắc phục tạm thời khác bao gồm: sử dụng các miếng thấm (băng tã), chụp tiểu bao quy đầu ở nam giới, nón chụp âm hộ ở nữ giới để hứng nước tiểu, đặt xông tiểu cách quãng hoặc liên tục…
Tuy nhiên, các phương pháp này chỉ là giải pháp tạm thời, không điều trị tận gốc chứng tiểu không tự chủ và tương đối đắt tiền.
Thay đổi lối sống
Không dùng các đồ uống có caffeine: Caffeine có trong các loại đồ uống này giúp kích thích hệ thần kinh trung ương, giãn cơ thắt niệu đạo, lợi tiểu, gây tiểu nhiều lần càng làm trầm trọng hơn chứng tiểu không kiểm soát ở người già.
Tập thể dục, bài tập Kegel (tập co thắt lặp đi lặp lại các cơ vùng tầng sinh môn): Tập thể dục vừa giúp giảm cân tránh tình trạng béo phì, vừa giúp thư giãn, giảm stress. Bài tập Kegel là các bài tập tác dụng lên cơ sàn chậu, giúp nâng cơ vùng sàn chậu, làm săn chắc cơ tầng sinh môn, kiểm soát tình trạng tiểu không tự chủ.
Kiểm soát lượng nước đưa vào (nước và các loại dịch truyền): Khuyên bệnh nhân nên uống 1500ml-2000ml nước/ngày. Hạn chế uống nước, không nên uống cà phê, trà đặc trước khi đi ngủ vào buổi tối vì có thể gây rối loạn giấc ngủ.
☛ Tham khảo thêm: Bài tập chữa bàng quang tăng hoạt
Luyện tập thói quen đi tiểu
Tập luyện thói quen đi tiểu là luyện tập cho bệnh nhân đi tiểu theo giờ dù người bệnh có nhu cầu đi tiểu hoặc không. Giai đoạn mới bắt đầu, khoảng thời gian đi tiểu giữa 2 lần liên tiếp là 2h, sau đó tăng dần lên 3-4h. Phương pháp này phù hợp với bệnh nhân tiểu không kiểm soát hỗn hợp và tiểu không kiểm soát gấp.
Thực hiện các can thiệp không xâm lấn
- Kích thích điện: Nguyên tắc của phương pháp này là sử dụng dòng điện phù hợp để kích thích tầng sinh môn, các cơ vùng sàn chậu, từ đó giúp cải thiện chứng tiểu không kiểm soát.
- Sử dụng thuốc: Estrogen tại chỗ, thuốc chẹn alpha, thuốc kháng hệ Muscarinic…(☛ Xem thêm: Thuốc điều trị chứng tiểu không tự chủ)
- Kích thích thần kinh chày sau tại mắt cá chân: Phương pháp này có thể giúp cải thiện chứng tiểu không kiểm soát ở một số bệnh nhân.
- Kích thích tại tầng sinh môn và xương cùng bằng xung từ trường: Có tác dụng trên các bệnh nhân bị chứng và tiểu không kiểm soát gấp và tiểu không kiểm soát gắng sức.
- Sử dụng các xung từ tại vùng tầng sinh môn và xương cùng.
Phòng ngừa tiểu không tự chủ ở người già
Như đã nêu ở trên, tiểu không tự chủ ở người già không phải là bệnh, không thể phòng ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên, một số biện pháp dưới đây có thể góp phần giảm thiểu khả năng mắc tình trạng này ở người cao tuổi, đồng thời nâng cao sức đề kháng để ngừa các bệnh khác.
- Có chế độ dinh dưỡng hợp lý, lành mạnh, ngăn ngừa táo bón.
- Bỏ thuốc lá, rượu bia.
- Giữ tinh thần thư thái, tránh stress bằng cách đi bộ, đọc sách, nghe nhạc, thiền, tham gia sinh hoạt câu lạc bộ người cao tuổi…
- Tập thể dục thường xuyên để tránh tình trạng béo phì, duy trì cân nặng phù hợp.
- Tránh uống trà đặc, cà phê, hạn chế uống nước trước khi đi ngủ.
Vương Niệu Đan – Giải pháp cho người già bị tiểu không tự chủ
Tiểu không kiểm soát ở người già gây nhiều khó khăn, bất tiện cho người bệnh trong sinh hoạt hàng ngày, khiến người bệnh tự ti, xấu hổ, lâu ngày có thể dẫn đến trầm cảm. Vì vậy, việc kiểm soát chứng tiểu không kiểm soát ở người già là vô cùng quan trọng.
Vương Niệu Đan ra đời dựa trên ứng dụng nghiên cứu hiệu quả tác dụng của dược liệu trên hệ tiết niệu. Sản phẩm có thành phần gồm: dịch chiết Cọ lùn, Hạt bí đỏ, cao chiết Varuna, Cỏ đuôi ngựa, Ô dược, Nữ lang.
Sản phẩm tác động lên tiết niệu dựa trên 3 cơ chế:
- Giảm co thắt, tăng độ dãn bàng quang: nhờ tác động từ Uvarox (hỗn hợp gồm chiết xuất Varuna, Cỏ đuôi ngựa và Ô dược)
- Tăng sức khỏe cơ sàn chậu: từ công dụng của Vispo ™ (chiết xuất Cọ lùn).
- Cải thiện giấc ngủ: từ tác dụng của Hạt bí đỏ và Nữ lang lên thần kinh.
Theo đó, đối với người mắc chứng tiểu không tự chủ, Vương Niệu Đan giúp giảm nhanh các triệu chứng của bệnh, đặc biệt là ở người già, phụ nữ sau sinh, thời kỳ mãn kinh, tiền mãn kinh…
Mong rằng bài viết trên cung cấp đầy đủ các thông tin cũng như giải đáp thắc phần nào thắc mắc của mọi người về chứng tiểu không tự chủ ở người cao tuổi.
Tìm nhà thuốc bán Vương Niệu Đan gần bạn nhất TẠI ĐÂY
HoặcBẤM VÀO ĐÂY để đặt giao Vương Niệu Đan tại nhà
